Του Δημήτρη Α. Φιλιππίδη
Το ΟΧΙ το οποίο ο Ιωάννης Μεταξάς έδωσε ως απάντηση στις δυνάμεις του Άξονα και ειδικότερα στον Ιταλό πρέσβη στην Αθήνα, σήμανε την αλλαγή των δεδομένων όσον αφορά και την ποιότητα ζωής των Ελλήνων μεταναστών. Μπορεί την συγκεκριμένη ημέρα οι NewYorkTimes να κυκλοφόρησαν με ειρωνικά και σκωπτικά σχόλια απέναντι στους Ιταλούς, θεωρώντας εύκολη υπόθεση την κατάληψη της μικρής, ανίσχυρης και αδύναμης να αντισταθεί στην πολεμική μηχανή των Ιταλών, βαλκανικής χώρας, κάνοντας λόγο για καφέ και περίπατο του Μουσολίνι στην Ακρόπολη, όμως με την περηφανή και επιβλητική νίκη των ελληνικών δυνάμεων στο μέτωπο της Αλβανίας, τόσο τα Αμερικανικά μέσα ενημέρωσης όσο και οι Αμερικανοί ανέκρουσαν πρύμνη, όσον αφορά την οπτική γωνία από την οποία πλέον θα έβλεπαν τους Έλληνες. Χαρακτηριστικό είναι το σχόλιο της ίδιας εφημερίδας τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, έναν δηλαδή μήνα μετά το ΟΧΙ και αφού οι Ιταλοί του Μουσολίνι γνώριζαν απίστευτη συντριβή από τους ηρωικούς Έλληνες, «οι Έλληνες επέφεραν την πρώτη πραγματική ήττα στις δυνάμεις του φασισμού. Είναι δόξα της Ελλάδος διότι συνέτριψε τον μύθο του αήττητου Άξονα...» γράφτηκε εν μέσω θαυμασμού. Οι NYTimes και το περιοδικό LIFE κυκλοφορούν με πρωτοσέλιδα πλέον αφιερωμένα στους ηρωικούς Ελληνες, οι μεν τάιμς με έναν στρατιώτη να φωνάζει αέρα, το δε περιοδικό με έναν εύζωνα στην σκιά της Ακρόπολης, ενώ το σύνολο των αμερικανικών μέσων της εποχής αφιερώνει διθυράμβους στον ελληνικό πολιτισμό, και τους Έλληνες. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν σε άρθρο τους το 1997, δύο διακεκριμένοι Ελληνοαμερικανοί, οι Μιχάλης Γκιόκας, Ομότιμος Καθηγητής του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας και ο Νικόλαος Πετρής πρώην Γερουσιαστής της Καλιφόρνιας, «λόγω τής συμβoλής τής Ελλάδoς τo 1940-41 η υπόληψη καί τό γόητρo τής Ελληvoαμερικαvικής Ομoγέvειας στίς Ηvωμέvες Πoλιτείες αυξήθηκε σημαvτικότατα, καί αυτός είvαι o λόγoς πoύ ό εoρτασμός τής 28ης Οκτωβρίoυ είvαι τόσo γεμάτoς νόημα για τους Ελληνοαμερικάνους. Πρέπει vά κάvoυμε ισχυρή καί παρατεταμέvη πρoσπάθεια γιά vά υπεvθυμίσoυμε σέ όλoυς, ότι ή Ελλάδα έχει πάvτoτε συvταχθεί μέ τήv Αμερική καί τoύς συμμάχoυς της, σέ ώρα αvάγκης. Αυτό πρέπει vά τό τονίσουμε επίμovα στoύς Δυτικoύς, διότι η Ελλάδα ευρίσκεται κάτω από τήv διαρκή πίεση τής Τoυρκίας, η oπoία δέv ήταν σύμμαχoς τώv Δυτικώv, ειδικά όταv διέτρεξαv τόv έσχατo κίvδυvo στόv δεύτερo παγκόσμιo πόλεμo».
Είναι ουσιαστικά η νίκη και αυτοθυσία των Ελλήνων που αλλάζει τις ισορροπίες στο εσωτερικό της Αμερικής και στο πώς πλέον ο μέσος Αμερικανός αντιλαμβάνεται την συμβίωσή του με τους μετανάστες από Ελλάδα και Κύπρο. Πολλοί είναι αυτοί που δεν γνωρίζουν ότι ο δρόμος των Ελλήνων στην μετανάστευση και η ζωή τους στις ΗΠΑ από τα τέλη του 19ου αιώνα έως και τις αρχές του Β Παγκοσμίου Πολέμου δεν ήταν στρωμένος με ροδοπέταλα, καθώς ο γηγενής πληθυσμός όχι απλά δεν είχε σε εκτίμηση τους μετανάστες από την Ελλάδα αλλά τυγχάναν και σημαντικών εις βάρος τους διακρίσεων στην καθημερινότητα, στην εργασία και στις πόλεις τις οποίες διέμεναν. Δεν είναι τυχαίο ότι η μεγαλύτερη Ελληνική Οργάνωση, η ΑΧΕΠΑ δημιουργηθηκε στα χρόνια του μεσοπολέμου ως μία προσπάθεια θωράκισης των Ελλήνων απέναντι στην διαβοήτη Κου Κλουξ Κλαν και άλλες ρατσιστικές οργανώσεις τα μέλη των οποίων δεν δίσταζαν σε μεγάλη συχνότητα να επιτίθενται στους ανεπιθύμητους Έλληνες «πιατάδες» φτωχομετανάστες. Η 28η Οκτωβρίου ανατρέπει την αδιαφορία της αμερικανικής πολιτείας απέναντι στους δυστυχείς Έλληνες μετανάστες και με την συνδρομή των ΜΜΕ της εποχής, γίνεται έκκληση στους Αμερικανούς πολίτες να αναγωρίσουν το μεγαλείο της ηρωικής πράξης αντίστασης και να στηρίξουν τις ελληνικές επιχειρήσεις αλλά και να προσλαμβάνουν Έλληνες με μεγαλύτερη ευκολία. Αποτελεί λοιπόν, καθοριστικό σταυροδρόμι, για την γενικότερη εικόνα των Ελλήνων και στις ΗΠΑ, καθώς αντιλήφθηκε η παγκόσμια κοινότητα ότι το περίφημο Οχι από την μία έδωσε ώθηση στους υπόλοιπους συμμάχους για να αναθαρρήσουν απέναντι ΄στις δυνάμεις του Αξονα, αλλά σαφέστατα πέρα οτιδήποτε άλλου, αναγνωρίστηκε η συμβολή της καθυστέρησης της Ιταλίας και Γερμανίας στο ελληνικό μέτωπο στην μετέπειτα νίκη τεράστιας σημασίας των Σοβιετικών έναντι των Ναζί, διαμέσου του βαρύ Ρωσικού Χειμώνα.
dfilippides@gmail.com