ΑΚΟΥΓΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΕΡΝΤΟΓΑΝ, Η ΜΟΝΗ ΛΥΣΗ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΚΕΦΤΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΑΤΟΧΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ

Όπως διαμορφώνονται τώρα τα δεδομένα, ελάχιστοι περιμένουν ότι αυτή η «τεχνοκρατική ομάδα εργασίας» μπορεί να δώσει αποτέλεσμα με σοβαρές πιθανότητες επιτυχίας. Η διαδικασία φαίνεται ότι θα συνεχιστεί, αλλά οι πιθανότητες επιτυχίας έχουν μειωθεί ακόμα περισσότερο

 

Aρθρο του Χρυσανθου Τσουρούλλη στην ΣΗΜΕΡΙΝΗ

 

Η μόνη δικαιολογία που βρίσκει τώρα ο Πρόεδρος για την πολυσυζητημένη απόφαση του δείπνου της 1ης Δεκεμβρίου είναι ότι απέφυγε το μόνιμο αδιέξοδο

 

Υπάρχουν δυνάμεις μεταξύ μας, που προσπαθούν να αποενοχοποιήσουν την Τουρκία και να ρίξουν φταίξιμο στην ελληνική πλευρά και στον Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών. Είναι απίστευτο, αλλά συμβαίνει

 

Δεν πρόλαβαν να κάνουν τους απολογισμούς για το πενθήμερο στη Γενεύη, και ο Ταγίπ Ερντογάν με μια δήλωση μερικών δευτερολέπτων και πολλών μεγατόνων τα τίναξε όλα στον αέρα. Ο πρόεδρος-σουλτάνος δεν είπε πάντως κάτι πολύ διαφορετικό από εκείνα που έλεγε πάντα για το Κυπριακό. Ότι δηλαδή η Τουρκία επιθυμεί λύση και… «ελάτε να πάρετε». Ούτε εδάφη επιστρέφονται ούτε και να σκέφτεστε ότι μπορεί να μην υπάρχει τουρκικός στρατός στην Κύπρο. Για εγγυήσεις, ούτε λόγος. Στον τόνο και με την ένταση σχεδόν μίσους που μιλούσε, τέτοιες κουβέντες όπως οι εγγυήσεις πρέπει να είναι «ψιλά γράμματα».

 

Ακούγοντας τον Ερντογάν, η μόνη λύση που μπορεί να σκεφτεί κάποιος είναι ο κατοχικός νόμος της Τουρκίας. Κανένα άλλο περιθώριο δεν αφήνει. Και αν μας πουν και πάλι ότι «δεν τα εννοεί αυτά που λέει», τότε το ερώτημα που κανένας δεν απαντά ικανοποιητικά είναι γιατί τα λέει. Ορισμένοι προσπαθούν πάντως να εξηγήσουν και να «μεταφράσουν» τις δηλώσεις του. Αλλά κάτι τέτοιο μόνο στην Κύπρο ακούμε. Στον υπόλοιπο κόσμο τον θεωρούν σαν έναν απολυταρχικό δικτάτορα με μανδύα δημοκρατίας, ο οποίος το μόνο που κάνει είναι να απειλεί τους πάντες και να προσπαθεί να πάρει τη χώρα του πενήντα ή εκατό χρόνια πίσω.

 

Στόχος απελπισμένων και πάλι ο Κοτζιάς

 

Αν όμως δεν υπήρχε η επέμβαση του Ερντογάν, την παράσταση θα την έκλεβε ο νέος «εμφύλιος» που ξεσήκωσαν κάποιοι προσπαθώντας και πάλι να στοχοποιήσουν τον Υπουργό Εξωτερικών της κυβέρνησης Τσίπρα. Είναι πραγματικά πολύ περίεργο ότι κάποια πολιτικά πρόσωπα, ένα έντυπο και μερικοί άλλοι παράγοντες προσπάθησαν το φταίξιμο του Μ. Τσαβούσογλου να το ρίξουν στους ώμους του Ν. Κοτζιά. Αυτό γίνεται μάλιστα πίσω από τις πλάτες του Προέδρου Αναστασιάδη, ο οποίος προσπαθεί με κάθε τρόπο να κρατήσει την πλήρη ενότητα και τη στενή συνεργασία Λευκωσίας-Αθηνών, όπως πράγματι υπήρξε σε όλη τη διαδρομή. Τα ίδια με την προηγούμενη φορά στο Μον Πελεράν. Υπάρχουν δυνάμεις μεταξύ μας, που προσπαθούν να αποενοχοποιήσουν την Τουρκία και να ρίξουν φταίξιμο στην ελληνική πλευρά και στον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών. Είναι απίστευτο, αλλά συμβαίνει.

 

Σύμφωνα με τη μαρτυρία πολλών απ' όσους βρέθηκαν εκεί, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης έκανε μια πολύ καλή παρουσία στη Γενεύη. Αυτό όμως δεν αντανακλάται σε κανένα σημαντικό αποτέλεσμα, εκτός από την παρουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αλλά και ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ δεν πέρασε απαρατήρητος. Όλα αυτά, μαζί με την αξιοπρόσεκτη γενική δήλωση του Γενικού Γραμματέα των Η.Ε. μπορούν να γραφτούν στα «συν». Πάλι όμως είναι πολύ λίγο για μια διάσκεψη, για την οποία έγιναν τόσες κινητοποιήσεις και καλλιεργήθηκαν μεγάλες προσδοκίες. Η μόνη δικαιολογία που βρίσκει τώρα ο Πρόεδρος για την πολυσυζητημένη απόφαση του δείπνου της 1ης Δεκεμβρίου είναι ότι απέφυγε το μόνιμο αδιέξοδο. Εκτός από τα κόμματα, που ήδη έστησαν χορό διαμαρτυρίας, και ένας απλός παρατηρητής θα έθετε το ερώτημα αν άξιζε τον κόπο.

 

Οι πληροφορίες από την κυβερνητική πλευρά ήταν ότι δεν υπήρχε προσδοκία για κάποια συμφωνία στη Γενεύη, αλλά υπολόγιζαν στη δυναμική που θα δημιουργούσε η αναζήτηση μιας υπαλλακτικής λύσης στις εγγυήσεις. Μιλούσαν και πριν από τη Γενεύη για την πιθανότητα κάποιας «τεχνικής λύσης» ή ίσως κάποιας «παραλλαγής» του συστήματος των εγγυήσεων. Άλλοι, λιγότερο αισιόδοξοι, έκαναν λόγο απλώς για την «αρχή μιας συζήτησης», η οποία θα μπορούσε στη συνέχεια να καταλήξει σε κάποιο «συμβιβαστικό αποτέλεσμα» και είχαν υπόψη σενάριο μιας «φόρμουλας».

 

Το χαρακτηριστικό μιας τέτοιας φόρμουλας θα ήταν ένα νέο σύστημα, που θα έδινε στην ελληνική πλευρά την εικόνα ότι άλλαξε το σύστημα των εγγυήσεων, ενώ με κάποιον τρόπο θα ικανοποιούσε και την τουρκική επιμονή να έχει τον έλεγχο και να θεωρεί ότι εγγυάται την ασφάλεια των Τουρκοκυπρίων. Όπως διαμορφώνονται όμως τώρα τα δεδομένα ελάχιστοι περιμένουν ότι αυτή η «τεχνοκρατική ομάδα εργασίας» μπορεί να δώσει αποτέλεσμα με σοβαρές πιθανότητες επιτυχίας.

 

Αντί για «έκπληξη Ερντογάν», ήρθε ένα χαστούκι

 

Εκείνο που εδώ και μήνες ορισμένοι διαφήμιζαν ως αναμενόμενη «κίνηση-έκπληξη» από την Τουρκία δεν ήρθε. Αντίθετα, έκπληξη υπήρξε αλλά πολύ δυσάρεστη και ήταν αυτός ο επίλογος που έβαλε ο Ταγίπ Ερντογάν στη διάσκεψη της Γενεύης. Η διαδικασία φαίνεται ότι θα συνεχιστεί, αλλά οι πιθανότητες επιτυχίας έχουν μειωθεί ακόμα περισσότερο. Επιβεβαιώθηκε ότι οι εγγυήσεις παραμένουν αγκάθι. Επιβεβαιώνεται ακόμα ότι η Τουρκία ποτέ δεν εννοούσε τη λύση του Κυπριακού χωρίς στρατιωτική παρουσία.

 

Εκτός από αυτά, υπάρχει πάντα το μεγάλο αγκάθι της «εκ περιτροπής». Φρόντισε μάλιστα και γι’ αυτό ο «σουλτάνος» να το κάνει ακόμα αιχμηρότερο υποδεικνύοντας και μεγαλύτερη τουρκοκυπριακή θητεία στην προεδρία! Και με την κατάθεση χάρτη από την τουρκοκυπριακή πλευρά, επιβεβαιώθηκε ότι και το εδαφικό είναι ένα μεγάλο αγκάθι. Το γεγονός ότι ο πρόεδρος μιλά για «πρώτη φορά» σχετικά με την κατάθεση χάρτη, ενώ η «πρωτιά» αμφισβητείται βάσιμα, δεν σώζει την κατάσταση του ίδιου του χάρτη. Με αυτά τα δεδομένα, ποιες θα είναι οι επόμενες κινήσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας και τι θα κάνουν τα κόμματα που τον υποστηρίζουν;

 

Αρχίζει να φλερτάρει με «σχέδιο βήτα» το ΑΚΕΛ

 

Το τελευταίο διάστημα αρκετοί διακρίνουν τάσεις από το ΑΚΕΛ να κρατά από τώρα κάποιες αποστάσεις από τον Πρόεδρο. Η νέα προσέγγιση του κόμματος είναι ότι στηρίζει την προσπάθεια για λύση «παρά το ότι έγιναν λάθη» και προσθέτει ότι δεν είναι η ώρα για αναφορά σε αυτά τα λάθη. Με αυτόν τον τρόπο υπονοούν ότι «θα έρθει η ώρα» για να μιλήσουν και για τα λάθη. Ο τρόπος με τον οποίο βάζουν το θέμα τούς δίνει τη δυνατότητα ανά πάσα στιγμή να «τραβήξουν το χαλί» όσο θα κρίνουν ότι χρειάζεται. Είναι βέβαια λογικό η Εζεκία Παπαϊωάννου να κρατά και μια «πισινή». Ταυτόχρονα όμως αυτό δείχνει ότι οι εκτιμήσεις τους είναι πλέον ότι πιο πιθανό είναι να μην υπάρξει κάποια κατάληξη στις προσπάθειες για λύση και γι’ αυτό προετοιμάζουν το δικό τους «Σχέδιο β’».

 

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης πέρασαν δύσκολες ώρες, αντιμετωπίζοντας και διχογνωμίες. Εκτός από το παιχνίδι επίρριψης ευθυνών για τις διαρροές, η πρόεδρος της Αλληλεγγύης πήρε μόνη της απόφαση αποχώρησης διαφοροποιούμενη, ενώ και στη συνέχεια διαφοροποιήθηκε από την «αποχή διαμαρτυρίας» ο πρόεδρος της Συμμαχίας. Μετά το τέλος της διάσκεψης, που αρκετοί χαρακτηρίζουν σαν «φιάσκο», η συμμαχία του «ενδιάμεσου» μπορεί όμως να πάρει τα πάνω της.

 

Τα ερωτήματα που ήδη απευθύνουν στον πρόεδρο δύσκολα θα μπορέσουν να απαντηθούν από την πλευρά του. Το κυριότερο όμως είναι ότι ευθυγραμμίζονται με την εντύπωση που επικρατεί στην κοινή γνώμη, που λέει «πολύς θόρυβος για το τίποτε». Το επόμενο διάστημα θα χαρακτηριστεί από μια καινούρια προσπάθεια ανασύνταξης του «ενδιάμεσου» μέσα σε ένα περιβάλλον σκληρής κριτικής.

 

Όλα αυτά δεν είναι βέβαια κάτι καινούριο, αφού προ καιρού όλοι συμφωνούσαν ότι «το 2017 δεν προσφέρεται». Ειδικότερα όλοι οι αναλυτές συμφωνούσαν ότι «ουσιαστικά άμα περάσει ο Γενάρης είμαστε σε άτυπη αλλά καθαρή προεκλογική περίοδο».

 

Ποια διαπραγμάτευση μπορεί να γίνει στο εδαφικό;

 

Η συνέχεια έχει αρκετά ερωτηματικά. Θα συνεχιστούν διαπραγματεύσεις πάνω σε ένα χάρτη που, όπως είπε ο Τ. Ερντογάν, δεν θα έχει ποτέ μέσα τη Μόρφου; Θα δοκιμάσει άραγε ο Μουσταφά Ακιντζί να «υλοποιήσει» και τη σύνδεση Μόρφου-Κοκκίνων, που φάνηκε να διατάζει ο ισχυρός άντρας από την Άγκυρα; Με ποιον άραγε τρόπο θα μπορούσε ο απόλυτος ηγεμόνας της Τουρκίας μετά από αυτά που είπε να δεχτεί να γίνει η Μόρφου το «αντάλλαγμα» για την εκ περιτροπής προεδρία; Αλλά ακόμα και αν υπήρχε τρόπος να γίνει κάτι τέτοιο, αφού ξέρουμε ότι «στην πολιτική όλα γίνονται», ποια θα ήταν η στάση των Ελληνοκυπρίων αν πήγαιναν ποτέ σε ένα δημοψήφισμα αφού έχουν παρακολουθήσει τέτοιες σκηνές και διαδικασίες;

 

Ενώ ένα πρόσθετο ερώτημα είναι και το κλίμα που θα επικρατήσει στα κατεχόμενα αφού ο Μ. Ακιντζί «πάτησε» το ταμπού και έδωσε έστω και αυτόν τον χάρτη. Αλλά υπάρχει και ένα ζήτημα σχετικά με εκείνη την «προθεσμία» που είχε δώσει η Άγκυρα στον Ακιντζί «μέχρι το τέλος του χρόνου» και απ' εκεί και πέρα να οφείλει να κάνει τις 25 χιλιάδες «πολιτογραφήσεις» που του είχαν υποβάλει…

 

Ακόμα και η λογική που λέει ότι με τις διαπραγματεύσεις «μπορεί να σμικρυνθούν οι διαφορές», συγκρούεται με το ότι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων η τουρκική πλευρά συνέχεια ανοίγει αντί να κλείνει θέματα. Όπως για παράδειγμα αυτή η νέα αξίωση για να έχουν και οι Τούρκοι υπήκοοι όλα τα προνόμια και δικαιώματα που θα έχουν μετά λύση οι κοινοτικοί πολίτες στην Κύπρο.

 

Βέβαια υπάρχουν πάντα οι αμετανόητοι «πιστοί» που και τώρα δηλώνουν βέβαιοι ότι «θα έρθει δημοψήφισμα». Όμως οι προβλέψεις τούς έχουν αλλάξει ακόμα μια φορά. Αφού πέρασε το τέλος του 2015 και το πρώτο τρίμηνο του 2016, αφού δεν έγινε ούτε και «λίγο πριν τις εκλογές» ή και το καλοκαίρι του 2016, αφού πέρασε και το τέλος του 2016 που ήταν επίσης ορόσημο, τώρα μιλούν πια για «μετά το δημοψήφισμα στην Τουρκία». Κάποιοι άλλοι το τοποθετούν αμέσως μετά το φετινό καλοκαίρι. Όπως περίπου έλεγαν και πέρσι.