Σύμφωνα με το άρθρο, η ήττα στην Κωνσταντινούπολη θα επηρεάσει και την τρόπο με τον οποίο θα ασκείται η πολιτική στην Άγκυρα, καθώς σκλήρυνε το διχασμό που υπάρχει στη συμμαχία του AKP με τους εθνικιστές, κάτι που είναι πιθανό να οδηγήσει σε ανασχηματισμό.
Την ίδια στιγμή, τα τουρκικά ΜΜΕ μεταδίδουν φήμες σύμφωνα με τις οποίες δύο πρώην σημαίνοντα στελέχη του κόμματος, ο Αμπντουλάχ Γκιούλ και ο Αχμέτ Νταβούτογλου, τα οποία είχαν εκφράσει ανοιχτά τη διαφωνία τους για την επανάληψη των εκλογών, ετοιμάζονται να δημιουργήσουν νέα κόμματα.
Όπως αναφέρει ο Guardian, υπάρχει έντονη φημολογία και για το ενδεχόμενο προκήρυξης πρόωρων εκλογών από τον Ερντογάν, προκειμένου ο τελευταίος να "ξεφορτωθεί" τις εσωτερικές αιτιάσεις, καθώς έχει μπροστά του μια σειρά από καυτά θέματα, από την κατάσταση της οικονομίας, μέχρι το ενδεχόμενο αμερικανικών κυρώσεων λόγω της υπόθεσης των s-400.
Τι λένε οι αναλυτές
Όπως ανέφερε στον Guardian ο Nicholas Danforth, αναλυτής του German Marshall Fund, "ο Ερντογάν είναι ξέρει να είναι συναινετικός όταν χρειάζεται αλλά και να λαμβάνει σκληρά μέτρα απέναντι στους διαφωνούντες όταν απαιτείται". Και προσθέτει:
"Μέχρι σήμερα έχει διατηρήσει την εξουσία χρησιμοποιώντας και τις δύο αυτές μεθόδους αποτελεσματικά. Το αποτέλεσμα της Κυριακής είναι ωστόσο κάτι καινούργιο και συνεπώς είναι πολύ δύσκολο να πει κανείς ποια θα είναι η επόμενη κίνηση του Ερντογάν για να αντιστρέψει το momentum που δημιουργείται εναντίον του".
Για πρώτη φορά ο Ερντογάν βρέθηκε στην άμυνα, σύμφωνα με τον Σονέρ Τσαγκαπτάι, του Washington Institute of Near East Policy. «Ο Ιμάμογλου ήταν αυτός που επέβαλε την ατζέντα στα μέσα ενημέρωσης και ο Ερντογάν αυτός που αντιδρούσε», υπογραμμίζει.
«Το γενικό επιτελείο του AKP θα προσπαθήσει πιθανόν να σχετικοποιήσει την εμβέλεια αυτών των εκλογών και να συμπεριφερθεί σαν όλο αυτό να μην είναι πολύ σημαντικό», εκτιμά ο Μπερκ Εσέν, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Μπιλκέντ της Άγκυρας.
Οι προκλήσεις στην εξωτερική πολιτική
Σε αυτό το πλαίσιο απομένει να φανεί εάν και πώς η κατάσταση που διαμορφώνεται στο εσωτερικό θα επηρεάσει τα μεγάλα ανοιχτά μέτωπα που έχει ο Ερντογάν στο εξωτερικό, με πρώτο και κύριο το θέμα των σχέσεων με τις ΗΠΑ.
Ο τούρκος πρόεδρος θα έχει συνάντηση με τον αμερικανό ομόλογό του στις 28 Ιουνίου στην Οσάκα της Ιαπωνίας, με βασικό θέμα συζήτησης την αγορά του ρωσικού συστήματος S-400.
Η Τουρκία φαίνεται να επιμένει στις θέσεις της παρά τις απειλές για αμερικανικές κυρώσεις, καθώς όπως δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, η Άγκυρα έχει αγοράσει τα ρωσικά αντιαεροπορικά πυραυλικά συστήματα S-400 και συζητά την ημερομηνία της παράδοσης τους, προσθέτοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι απομονωμένες όσον αφορά την πίεση που ασκούν στην Τουρκία και στο ζήτημα των αεροσκαφών F-35.
«Ανεξάρτητα από το ποιες κυρώσεις θα αποφασισθούν, ανεξάρτητα από το τι θα ανακοινώσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, έχουμε αγοράσει τους S-400 και αυτή τη στιγμή μιλάμε για το πότε θα γίνει η παράδοση τους» δήλωσε ο Τασβούσογλου.
Ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, μιλώντας σήμερα σε συνέντευξη που έδωσε στην Άγκυρα, δήλωσε ακόμη ότι οι χώρες που συνεργάζονται στο πρόγραμμα των F-35 δεν υποστηρίζουν την απόφαση που έλαβαν οι Ηνωμένες Πολιτείες να σταματήσουν την εκπαίδευση Τούρκων πιλότων στα F-35.
Γιατί έχασε ο Ερντογάν;
Μολονότι το ισλαμοσυντηρητικό κόμμα AKP του Ερντογάν παραμένει το δημοφιλέστερο σε εθνική κλίματα, έχει εξασθενήσει τους τελευταίους μήνες λόγω της δύσκολης οικονομικής κατάστασης. Ο πληθωρισμός βρίσκεται στο 20%, η τουρκική λίρα έχασε πέρυσι 30% της αξίας της και η ανεργία είναι υψηλή.
Η ακύρωση των εκλογών της 31ης Μαρτίου επέτρεψε εξάλλου στον Ιμάμογλου να εμφανίζεται ως το θύμα μιας αδικίας. Μέσα σε μερικές εβδομάδες, από άγνωστος δήμαρχος μιας περιφερειακής συνοικίας της Κωνσταντινούπολης, έγινε πολιτική προσωπικότητα πρώτης γραμμής.
Οι κούρδοι ψηφοφόροι, οργισμένοι από τη βάναυση καταστολή των κούρδων αντιπολιτευομένων και αγωνιστών που λαμβάνει χώρα από το 2016, διαδραμάτισαν κρίσιμο ρόλο, σύμφωνα με τους παρατηρητές.
Το κύριο φιλοκουρδικό κόμμα, το HDP, κάλεσε ανοικτά τους υποστηρικτές του να ψηφίσουν χθες, Κυριακή, υπέρ του Ιμάμογλου και η σημαία του ήταν ορατή στις πολυάριθμες διαδηλώσεις χαράς που ακολούθησαν την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων.
Ποιές θα είναι οι συνέπειες για τον Ερντογάν;
Η απώλεια της οικονομικής και πολιτιστικής πρωτεύουσας της χώρας, όπου ζουν 15 εκατομμύρια άνθρωποι, είναι μεγάλη ήττα για τον Ερντογάν. «Όποιος κερδίζει την Κωνσταντινούπολη, κερδίζει την Τουρκία», συνήθιζε να λέει ο πρόεδρος.
Όμως η εξασθένηση του Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη θα μπορούσε να ενισχύσει τους διαφωνούντες στην παράταξή του και να ενθαρρύνει να περάσουν στη δράση αυτούς που διστάζουν να δημιουργήσουν τη δική τους κίνηση, όπως τον πρώην πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου και τον πρώην πρόεδρο Αμπντουλάχ Γκιούλ.
Η ήττα είναι ακόμη πιο ταπεινωτική για τον Ερντογάν, επειδή αυτός ο τελευταίος είχε κινητοποιήσει όλους τους κρατικούς πόρους χάρη «στον έλεγχο που ασκεί στους θεσμούς, από τα μέσα ενημέρωσης μέχρι τα δικαστήρια, περνώντας από τις εκλογικές αρχές», υπογραμμίζει ο Τσαγκαπτάι.
Είναι ωστόσο πολύ νωρίς για να πει κανείς ότι αυτή η ήττα σηματοδοτεί την αρχή του τέλους για τον Ερντογάν, ο οποίος παραμένει μακράν ο δημοφιλέστερος πολιτικός στην Τουρκία. Ο ίδιος υποβάθμισε τη σημασία της χθεσινής ψηφοφορίας, χαρακτηρίζοντάς τη «συμβολική».
Η ανάλυση του Ντεμιρτάς: "Τίποτα δεν θα είναι το ίδιο"
Το αποτέλεσμα των επαναληπτικών δημοτικών εκλογών στην Κωνσταντινούπολη ήταν σχεδόν βέβαιο από την βραδιά της 6ης Μαϊου, όταν το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο της Τουρκίας (YSK) ακύρωσε το αποτέλεσμα των εκλογών της 31ης Μαρτίου και επομένως την νίκη του υποψηφίου της αντιπολίτευσης Εκρέμ Ιμάμογλου έπειτα από αίτημα του κόμματος ΑΚΡ του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος (MHP), αναφέρει σε ένα ενδιαφέρον άρθρο ο αρθρογράφος της "Χουριέτ" Σερκάν Ντεμιρτάς.
Στο άρθρο του υπό τον τίτλο "Οι εκλογές στην Κωνσταντινούπολη εισάγουν μια νέα, διαφορετική εποχή για την τουρκική πολιτική" ο Ντεμιρτάς αναφέρεται στους βασικούς λόγους που οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσμα.
Καταρχάς, η αιτιολογία του Ανώτατου Εκλογικού Συμβουλίου για την ακύρωση της νίκης του Ιμάμογλου δεν έπεισε καθόλου την τουρκική κοινή γνώμη. Αποτέλεσμα, ένα βαρύ πλήγμα στην έννοια της δικαιοσύνης και στη συνείδηση του λαού, αλλά και ένα ακόμη μεγαλύτερο κύμα συμπάθειας προς τον Ιμάμογλου, ο οποίος παρουσιάστηκε ως το θύμα αυτής αμφιλεγόμενης δικαστικής απόφασης.
Η αύξηση στην διαφορά των ψήφων μεταξύ του Ιμάμογλου και του αντιπάλου του υποψηφίου του AKP Μπιναλί Γιλντιρίμ απέδειξε ότι ακόμη και εκείνοι που στις πρώτες εκλογές είχαν ψηφίσει τον Γιλντιρίμ, τώρα ψήφισαν τον Ιμάμογλου. Έτσι εξηγείται γιατί ο Ιμάμογλου αύξησε κατά 500.000 ψήφους και πλέον το ποσοστό του μέσα σε λιγότερο από έξι εβδομάδες.
Δεύτερον, ο αδέξιος τρόπος με τον οποίον το AKP επιχείρησε να αλλάξει την οπτική των ψηφοφόρων-- όπως για παράδειγμα η εκμετάλλευση της έκκλησης του Οτσαλάν--έχει αποδειχτεί ότι ήταν ιδιαίτερα καταστροφικός.
Μια επιστολή, την οποία ο αρχηγός του PKK Αμπντουλάχ Οτσαλάν έστειλε λίγο πριν από τις εκλογές και με την οποία καλούσε τους κούρδους ψηφοφόρους να παραμείνουν ουδέτεροι, δεν πέτυχε τον σκοπό της. Αντίθετα, προκάλεσε περαιτέρω απώλειες σε εθνικιστικές ψήφους ενώ ταυτόχρονα συσπείρωσε τα μέλη του HDP να συνταχθούν με τον Ιμάμογλου. Μαζί με την επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών, το αφήγημα του AKP σχεδόν εκμηδένισε την ικανότητά του να ελέγχει και να διαμορφώνει την κοινή γνώμη.
Ο πρόεδρος και επικεφαλής του AKP Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα πρέπει αναμφισβήτητα να αναλογιστεί τους βασικούς λόγους της ήττας του στην Κωνσταντινούπολη, δύο φορές μέσα σε λιγότερο από τρεις μήνες. Η Κωνσταντινούπολη, με περισσότερους από δέκα εκατομμύρια ψηφοφόρους, αντιπροσωπεύει το ένα πέμπτο του συνολικού τουρκικού πληθυσμού και η ενίσχυση οποιασδήποτε πολιτικής τάσης σ' αυτή την πόλη έχει απήχηση και στην υπόλοιπη χώρα.
Επιπλέον ο Ερντογάν θα πρέπει να λάβει περισσότερο σοβαρά υπόψη του τον δήμαρχο του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου. Η νίκη του Ιμάμογλου στις εκλογές αυτές θυμίζει από πολλές απόψεις την άνοδο του νεαρού και δυναμικού Ερντογάν το 1994 στην δημαρχία της Κωνσταντινούπολης. Το τελευταίο εξάμηνο ο Ιμάμογλου έχει παρουσιαστεί ως ένας χαμηλών τόνων, αλλά και ισχυρός, νέος, σώφρων, δυναμικός σοσιαλδημοκράτης, που είναι συνάμα ανοιχτός σε προσεγγίσεις προς όλες τις διαφορετικές πολιτικές και κοινωνικές ομάδες.
Οι πρώτες του δηλώσεις την χθεσινή βραδιά των εκλογών ήταν σημαντικές από αυτή την οπτική. Έκανε ανοιχτή έκκληση προς τον πρόεδρο Ερντογάν ότι είναι έτοιμος να συνεργαστούν για την επίλυση των επειγόντων προβλημάτων της Κωνσταντινούπολης.
Ένα άλλο σοβαρό πρόβλημα που πιθανόν να αντιμετωπίσει ο Ερντογάν είναι το ενδεχόμενο διαφωνούντες, όπως ο Αμπντουλάχ Γκιουλ, ο Αλί Μπαμπατσάν και ο Αχμέτ Νταβούτογλου, ενθαρρυμένοι και από το αποτέλεσμα στην Κωνσταντινούπολη, να αποφασίσουν να σχηματίσουν ένα πολιτικό κόμμα και να προσελκύσουν σ' αυτό βουλευτές του AKP.
Δεδομένου ότι η τουρκική οικονομία αντιμετωπίζει νέες κυρώσεις από τις ΗΠΑ εξαιτίας της ανάπτυξης των S-400, εναλλακτικά πολιτικά κινήματα θα έχουν τώρα μια πολύ καλύτερη ευκαιρία να ακουστούν από τον λαό.
Με αυτά τα δεδομένα ο Ερντογάν θα πρέπει να λάβει ριζοσπαστικά μέτρα για να αποφύγει περαιτέρω εξασθένησή του. Ένας κυβερνητικός ανασχηματισμός και μια αναδιάρθρωση των οργανώσεων του AKP καθώς και η αναπροσαρμογή της εξωτερικής του πολιτικής και της οικονομίας φαντάζουν αναπόφευκτες για την επίτευξη αυτού του στόχου, σύμφωνα πάντα με τον Σερκάν Ντεμιρτάς.
Ο Ιμάμογλου εξελέγη δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης με περίπου το 55% των ψήφων, ένα από τα υψηλότερα ποσοστά που έχει συγκεντρώσει υποψήφιος της αντιπολίτευσης σε πρόσφατες εκλογές. Δεδομένου ότι ο Ερντογάν είναι εκείνος που έχει πει "Εκείνος που κερδίζει την Κωνσταντινούπολη, κερδίζει την Τουρκία", ο τούρκος πρόεδρος υπέστη μια από τις πιο επώδυνες ήττες της μακράς πολιτικής του καριέρας.
Παρότι ακόμη είναι νωρίς για μελλοντικές προβλέψεις, δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι πλέον τίποτα δεν θα είναι ίδιο, καταλήγει ο αρθρογράφος της Χουριέτ.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ και Guardian
